Skip to main content

String Manipulation Techniques

Kirish​

Bash scriptingda string manipulation — matnli ma’lumotlarni o‘zgartirish, ajratish, birlashtirish va tahlil qilish uchun ishlatiladigan usullar majmuasidir. Bu texnikalar loglarni, fayl nomlarini, parametrlarni va boshqa ko‘plab ma’lumotlarni avtomatlashtirishda juda muhim.

Asosiy amaliy usullar​

1. String uzunligini aniqlash​

str="Salom dunyo"
echo ${#str}   # 11

2. Substring ajratish​

str="Bash scripting"
echo ${str:5:9}   # scripting
  • ${str:5:9} — 5-indekstan boshlab 9 ta belgini ajratadi.

3. Stringni almashtirish (replace)​

str="olma banan olma"
echo ${str/olma/gilos}      # faqat birinchi "olma" ni almashtiradi
echo ${str//olma/gilos}     # barcha "olma"larni almashtiradi

4. Stringni ajratish (split)​

IFS (Internal Field Separator) yordamida:

str="olma,banan,uzum"
IFS=',' read -ra fruits <<< "$str"
for fruit in "${fruits[@]}"; do
    echo $fruit
done

5. Stringni birlashtirish (concatenation)​

a="Salom"
b="dunyo"
c="$a $b"
echo $c   # Salom dunyo

6. Prefix va suffixni olib tashlash​

file="backup_2025.tar.gz"
echo ${file#*_}      # 2025.tar.gz (prefixni olib tashlash)
echo ${file%.tar.gz} # backup_2025 (suffixni olib tashlash)

7. Stringni teskari o‘zgartirish (reverse)​

str="bash"
echo $(echo $str | rev)   # hsab

8. Stringda qidirish va shartli tahlil​

str="server_error"
if [[ $str == *error* ]]; then
    echo "Xato topildi!"
fi

9. Regular expressions bilan ishlash​

str="user123"
if [[ $str =~ ^user[0-9]+$ ]]; then
    echo "Foydalanuvchi ID topildi"
fi

Amaliy misollar​

1. Fayl nomidan kengaytmani ajratish​

filename="report.pdf"
ext="${filename##*.}"
echo "Kengaytma: $ext"   # pdf

2. Log fayldan IP manzillarni ajratib olish​

log="User connected from 192.168.1.10"
ip=$(echo $log | grep -oE '[0-9]+\.[0-9]+\.[0-9]+\.[0-9]+')
echo "IP: $ip"

3. Stringni bosh harfga o‘zgartirish​

str="salom"
echo "${str^}"    # Salom
echo "${str^^}"   # SALOM

4. Matndan faqat raqamlarni ajratib olish​

str="Order #12345"
num=$(echo $str | grep -oE '[0-9]+')
echo "Raqam: $num"

Xulosa​

String manipulation texnikalari bash skriptlarida matnli ma’lumotlarni tahlil qilish, o‘zgartirish va avtomatlashtirish uchun juda muhim. Bu usullar yordamida loglarni, fayl nomlarini, parametrlarni va boshqa ko‘plab ma’lumotlarni samarali